Czym wyróżnia się pizza neapolitańska?

Pizza neapolitańska wyróżnia się ciastem formowanym ręcznie, krótkim wypiekiem w piecu opalanym drewnem oraz wykorzystaniem składników pochodzących z regionu Kampania. W 2017 roku została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO. To właśnie ten styl stanowi punkt odniesienia dla wielu współczesnych wariantów pizzy. 

Najważniejsze wnioski 

• Pizza neapolitańska powstała w XVIII wieku i jest uznawana za pierwszy oryginalny styl pizzy. 
• Tradycyjna forma przygotowania polega na długiej fermentacji, ręcznym wyrabianiu ciasta i wypieku w temperaturze około 430–485°C. 
• AVPN określa szczegółowe zasady dotyczące ciasta, dodatków i techniki pieczenia. 
• Tradycyjne odmiany to Margherita i Marinara, oparte na składnikach z regionu Kampania. 
• Wpis na listę UNESCO potwierdza kulturową wartość rzemiosła neapolitańskich pizzaiolo.

Historia pizzy neapolitańskiej

Historia pizzy neapolitańskiej sięga początku XVIII wieku, choć niektóre przekazy wskazują na jeszcze wcześniejsze korzenie tego stylu. Uznawana za pierwszą oryginalną pizzę, początkowo była jedzeniem ubogich mieszkańców Neapolu i powstawała bezpośrednio na ulicach. Jej wyjątkowy smak sprawił jednak, że szybko zyskała uznanie neapolitańskiego dworu. Pizza stała się ulubionym daniem królowej Marii Karoliny Habsburg, a wkrótce zaczęto ją wypiekać także w pałacu króla Ferdynanda IV. 

Przełom w jej historii nastąpił w 1889 roku, kiedy pizzaiolo Raffaele Esposito stworzył kompozycję z pomidorami, mozzarellą i bazylią, dedykowaną królowej Małgorzacie Sabaudzkiej. Pizza Margherita stała się symbolem włoskiej tożsamości i utrwaliła Neapol jako światową stolicę pizzy. W 2017 roku została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO jako potwierdzenie jej historycznej i kulturowej wartości. 

Czym różni się pizza neapolitańska od innych? 

Tradycyjna pizza neapolitańska wyróżnia się zestawem ściśle określonych zasad przygotowania, które nadają jej unikalną strukturę i smak. Podstawą jest ciasto z mąki typu 00, przygotowane wyłącznie z czterech składników: mąki, wody, soli i drożdży. Fermentacja przebiega powoli i w kontrolowanej temperaturze. Ciasto formuje się wyłącznie ręcznie, bez użycia wałka, aby zachować właściwą strukturę glutenu. 

Wypiek odbywa się w piecu opalanym drewnem w temperaturze osiągającej 430-485°C. Dzięki temu pizza piecze się bardzo krótko (60–90 sekund), co pozwala zachować miękki, wilgotny środek oraz charakterystyczne przypieczenia na brzegach. Charakter pizzy podkreśla także minimalistyczny dobór składników: wysokiej jakości pomidory, mozzarella i świeże zioła. Pizza neapolitańska jest znana z delikatnego ciasta, naturalnego aromatu i harmonijnej kompozycji smakowej, której nie da się pomylić z innymi odmianami. 

Associazione Verace Pizza Napoletana 

Associazione Verace Pizza Napoletana (AVPN) to organizacja powołana w Neapolu w celu ochrony autentycznej pizzy neapolitańskiej i zachowania jej tradycyjnych technik wypieku. Stowarzyszenie opracowało szczegółowy regulamin określający każdy etap przygotowania, który odróżnia ją od pozostałych rodzajów pizzy włoskiej.

AVPN kontroluje również jakość używanych produktów, takich jak pomidory San Marzano czy mozzarella di bufala, uznawane za podstawę oryginalnego smaku. Lokale na całym świecie mogą ubiegać się o certyfikację, potwierdzającą zgodność przygotowywanej przez nie pizzy z tradycyjną metodą neapolitańską. Stowarzyszenie odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu spójnych standardów i w promowaniu tradycji.

Co znajduje się na tradycyjnej pizzy neapolitańskiej? 

Tradycyjna pizza neapolitańska występuje w dwóch oficjalnych, certyfikowanych wariantach: Margherita i Marinara. Oba opierają się na precyzyjnie określonych składnikach, których jakość decyduje o autentycznym smaku. 

Wersja Margherita wykorzystuje: 

• pomidory San Marzano lub pasteryzowane pomidory pelati z Kampanii, 
• mozzarellę di bufala lub fior di latte, 
• świeżą bazylię, 
• oliwę z oliwek najwyższej jakości. 

Wariant Marinara bazuje na: 

• pomidorach z Kampanii, 
• czosnku, 
• oregano, 
• oliwie z oliwek. 

Jaki jest smak pizzy neapolitańskiej? 

Na pyszny smak pizzy neapolitańskiej wpływają wysokiej jakości składniki oraz wypiek w bardzo wysokiej temperaturze. Pomidory San Marzano nadają jej zrównoważoną słodycz z delikatną kwasowością. Mozzarella di bufala lub fior di latte wnosi kremową, mleczną nutę, która łączy się z aromatem świeżej bazylii. Oliwa z oliwek podkreśla naturalny smak dodatków. 

Piec opalany drewnem nadaje brzegom subtelny, dymny aromat. Ciasto pozostaje miękkie i elastyczne, a lekkie przypieczenia tworzą dodatkowy kontrast smakowy. Pizza neapolitańska wyróżnia się harmonijnym profilem smakowym, w którym każdy składnik pełni określoną funkcję i żaden nie dominuje nad pozostałymi. 

Klasyczna pizza neapolitańska  

Tradycyjna pizza neapolitańska łączy precyzyjne zasady przygotowania i wysokiej jakości składniki. Jej historia, sięgająca XVIII wieku, ukształtowała fundamenty, na których opiera się współczesne podejście do pizzy na całym świecie. Certyfikacja AVPN i wpis na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO potwierdzają jej kulturową wartość i znaczenie dla włoskiej tradycji kulinarnej.