Pizza rzymska – specjalność Wiecznego Miasta

Pizza rzymska to jedna z kluczowych odmian włoskiej pizzy, która ukształtowała się w Rzymie na przełomie XIX i XX wieku i stała się elementem codziennej kultury kulinarnej stolicy. Wyróżniają ją dwa odmienne style: niezwykle cienka i chrupiąca pizza tonda oraz pizza al taglio, wypiekana w prostokątnych blachach na cieście o wysokiej hydratacji. Styl rzymski łączy precyzyjnie opracowane ciasto z dużą swobodą w doborze dodatków, dzięki czemu jest praktyczny i różnorodny. 

Najważniejsze wnioski

• Pizza rzymska ukształtowała się na przełomie XIX i XX wieku w rzymskich piekarniach, gdzie wypiekano cienkie, mocno wypieczone placki na codzienny posiłek. 
• Styl obejmuje dwa odmienne warianty: cienką i chrupiącą pizzę tonda oraz pizzę al taglio pieczoną w prostokątnych blachach. 
• Pizza rzymska daje szerokie możliwości kompozycji dodatków, co przekłada się na jej popularność w gastronomii miejskiej i street foodzie. 

Historia pizzy rzymskiej

Styl pizzy rzymskiej zaczął kształtować się na przełomie XIX i XX wieku. W rzymskich piekarniach wypiekano placki zbliżone do focaccii, przeznaczone na szybki i niedrogi posiłek. W latach 50. i 60. XX wieku, styl ten zaczął dynamicznie się rozwijać, przede wszystkim dzięki rosnącemu zapotrzebowaniu na jedzenie uliczne. 

W tym czasie ukształtowały się dwa warianty, które do dziś definiują styl rzymski. 

• Pizza tonda, czyli okrągła pizza o bardzo cienkim, chrupiącym spodzie. 
• Pizza al taglio, wypiekana w dużych prostokątnych blachach i sprzedawana na wagę lub kawałki. 

Czym wyróżnia się pizza rzymska? 

Pizza rzymska obejmuje dwa style, które różnią się techniką przygotowania oraz strukturą ciasta. Łączy je dążenie do wyraźnego wypieczenia spodu i dobrze zbalansowanego profilu smakowego. 

Pizza tonda 

Pizza tonda to klasyczna rzymska pizza, charakteryzująca się bardzo cienkim, mocno wypieczonym spodem. Wyrabia się je z mąki o wyższej zawartości białka, często z dodatkiem niewielkiej ilości oliwy. Tonda jest lekka i chrupiąca, idealna dla starannie dobranych dodatków. 

Pizza al taglio 

Pizzę al taglio charakteryzuje ciasto o wysokiej hydratacji, które po upieczeniu staje się puszyste. Wypiek w prostokątnych blachach pozwala uzyskać spód o intensywnej chrupkości, przy zachowaniu miękkiej struktury wewnątrz ciasta. Ten wariant daje dużą swobodę w doborze dodatków i często prezentuje bardziej rozbudowane, kreatywne kompozycje. Sprzedawana na kawałki lub na wagę stała się jednym z najważniejszych elementów rzymskiej gastronomii ulicznej. 

Co znajduje się na rzymskiej pizzy? 

Pizza rzymska charakteryzuje się dodatkami dobranymi tak, aby podkreślały strukturę konkretnego wariantu ciasta. Kompozycje są zwykle uporządkowane, a ich intensywność dostosowana do formy wypieku. 

Dodatki na pizzy tonda 

Na pizzy tonda najczęściej pojawiają się: mozzarella fior di latte, sos pomidorowy, oliwa, świeże warzywa, lekkie wędliny oraz delikatne sery. Składniki rozkłada się w niedużych ilościach, tak aby zachować chrupkość i stabilność spodu. Typowe są także warianty bianche, oparte wyłącznie na oliwie, serach i ziołach. 

Dodatki na pizzy al taglio 

Na pizzy al taglio występują klasyczne składniki takie jak mozzarella, pomidory, prosciutto i pieczarki. Spotyka się też bardziej kreatywne połączenia: warzywa grillowane, pesto, ricotta, kremy warzywne, a nawet produkty sezonowe. Pieczenie w formie sprzyja eksperymentom, dlatego al taglio uchodzi za jeden z najbardziej różnorodnych stylów włoskiej pizzy. 

Jaka jest różnica między pizzą rzymską a neapolitańską? 

W stylu neapolitańskim podstawą jest ciasto formowane ręcznie bez dodatku tłuszczu, wypiekane w piecu opalanym drewnem w temperaturze sięgającej około 430–485°C. Tak krótki wypiek pozostawia środek lekko wilgotny, a brzegi napowietrzone i miękkie. 

Pizza rzymska ma zupełnie inny charakter. Wariant tonda jest bardzo cienki i mocno wypieczony, dzięki czemu jest wyraźnie chrupiący na całej powierzchni. Wersja al taglio opiera się na cieście o wysokiej hydratacji, które po wypieku jest puszyste. 

Pizze różnią się także podejściem do dodatków: styl neapolitański stawia na ściśle określone składniki, podczas gdy wersje rzymskie pozwalają na większą swobodę w tym zakresie. 

Dlaczego pizza rzymska zyskała tak dużą popularność? 

Popularność pizzy rzymskiej wynika z jej dużej uniwersalności oraz dopasowania do współczesnych form konsumpcji. Pizza tonda, dzięki bardzo cienkiemu i chrupiącemu spodowi, oferuje lekki profil smakowy i wyrazistą strukturę. Dobrze komponuje się z delikatnymi dodatkami.  Wypiek pizzy al taglio w dużych prostokątnych blachach umożliwia przygotowanie wielu wersji tego dania. Sprzedaż na kawałki pozwala dopasować porcję do potrzeb klienta. Ciasto o wysokiej hydratacji dobrze utrzymuje różnorodne dodatki, sprzyjając eksperymentom kulinarnym.  

Oba warianty łączy wygoda podania, duża różnorodność kompozycji oraz charakterystyczna chrupkość, dzięki czemu styl rzymski stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych i cenionych rodzajów włoskiej pizzy.

Rzymska klasyka w nowoczesnym wydaniu 

Pizza rzymska ugruntowała swoją pozycję jako jeden z kluczowych stylów włoskiej pizzy dzięki konsekwentnie rozwijanej technice wypieku oraz adaptacji do codziennych realiów miejskiego życia. Jej dwa warianty, tonda i al taglio, stworzyły rozpoznawalne style, które łączy tradycyjne podejście do ciasta. Rzymska pizza zyskała popularność nie tylko w stolicy Włoch, lecz również poza jej granicami. Łączy tradycję rzemiosła z szerokimi możliwościami kulinarnymi.